مراقبه
بارها نام مدیتیشن یا مراقبه را شنیدهایم، اما برای انجام آن تردید داریم و یا نمیدانیم از کجا شروع کنیم.این روزها مطالب زیادی دربارهی تأثیرات مثبت مراقبه بر جسم و روان میخوانیم، با ما همراه باشید تا در ادامه با مراقبه و تاثیرات آن در زندگی بیشتر آشنا شویم.
مراقبه به منظور دستیابی به حالت تغییر یافته هشیاری با اجرای تمرینات و روش های خاصی مانند کنترل و تنظیم تنفس، محدود کردن دامنه توجه، حذف محرک های بیرونی، انجام وضعیتهای یوگا استفاده میشود. تأثیر مثبت انجام آن، دستیابی به حالت آرامش روانی و ذهنی است. معمولاً با استفاده از تمرکز بر روی تنفس، بدن و حالات ذهنی آغاز میشود. با تمرین و تمرکز بر روی این بخشها، میتوانید هشیاری و تمرکز را افزایش دهید تا تسلط بیشتری روی محیط درونی افکار و احساسات داشته باشید.
در ابتدا،شاید مراقبه بیفایده و سخت به نظر بیاید . اما با شروع آن و مشاهدهی تاثیرات مثبتی که بر ذهن و جسم و روان دارد به انجام آن علاقهمند میشوید. در تجربههای اول ممکن است ذهن شما با افکار و تصاویر مختلف پر شود و نتوانید به تمرکز بر نفس بپردازید. میتوانید از روزی دو دقیقه شروع کنید،به صورت روزانه این تمرین را انجام داده و زمان آن را به تدریج افزایش دهید. در نهایت، میتوانید با انجام مراقبه به مدت ۲۰-۳۰ دقیقه در روز ،این کار را تبدیل به یک عادت روزانه کنید.
در هنگام مراقبه چه اتفاقی در مغز میافتد؟
هنگام مراقبه، مغز به طور طبیعی تحت تأثیر قرار میگیرد و تغییراتی در فعالیت مغزی رخ میدهد. این تغییرات در فعالیت مغزی ممکن است به دلیل تغییر در الگوی تنفس، تمرکز ذهنی و یا ایجاد حالت آرامش در بدن باشد.
براساس تحقیقات علمی، هنگام مراقبه، مغز به حالتی شبیه به حالت خود در حالت خواب میرود، که به عنوان حالت آرامش و یا حالت ذهنی شرایط ثابت شناخته میشود. این حالت مغزی به عنوان حالت آرامشی شناخته میشود که میتواند باعث کاهش فعالیت مغزی در مناطقی از مغز شود که با استرس، اضطراب و تنش مرتبط هستند.
با استفاده از دستگاههای EEG (الکتروانسفالوگرافی)، محققان قادر به رصد تغییرات در فعالیت مغزی در هنگام مراقبه شدهاند. در این روش، الکترودها به سر فرد نصب شده و سیگنالهای الکتریکی مغز را در طول زمان ضبط میکنند.در این روش، تغییرات مرتبط با مراقبه در سه منطقه مختلف از مغز مشاهده شده است:
- ناحیه پیشانی: در هنگام مراقبه، فعالیت این ناحیه افزایش مییابد. این ناحیه مسئولیت تصمیمگیری و کنترل عملکردهای شناور را برعهده دارد.
- قشر پریتال: در هنگام مراقبه، فعالیت این ناحیه نیز افزایش مییابد. این ناحیه مسئولیت توجه و تمرکز را برعهده دارد.
- ناحیه هیپوکمپال: این ناحیه در هنگام مراقبه نیز فعالیت کمتری نسبت به حالت عادی دارد. این ناحیه مرتبط با حافظه و یادگیری است.
هنگام مراقبه، فعالیت مغزی که معمولاً درگیر تفکر، برنامهریزی و حل مسئله است، کاهش مییابد و این تغییرات فعالیت مغزی میتوانند باعث بهبود تمرکز، کاهش استرس، اضطراب و افزایش رضایت در زندگی شود.
مراقبه چطور بر ما تأثیر میگذارد؟
کاهش استرس:
مطالعات نشان داده است که مراقبه به عنوان یک روش ساده و مؤثر برای کاهش استرس و اضطراب مفید است. به عنوان مثال، یک مطالعهی انجام شده در سال ۲۰۱۴ در مورد تأثیر مراقبه بر استرس در دانشجویان، نتایج مثبتی را نشان داد. در این مطالعه، دانشجویانی که به مدت ۴ هفته تمرین مراقبه را انجام دادند، در مقایسه با گروه کنترل، کاهش معنیداری در سطح استرس و اضطراب خود را تجربه کردند .مراقبه میتواند به کاهش استرس کمک کند. با تمرکز بر روی نفس و حالتهای ذهنی، میتوانید تنشهای درونی خود را رها کنید و باعث شادی و آرامش خود شوید.
بهبود تمرکز:
انجام این تمرین میتواند بهبود تمرکز شما را نیز بهبود بخشد. با تمرکز بر روی حالت های ذهنی، شما میتوانید تمرکز خود را تقویت کنید و به سادگی تمرکز بیشتری در کارهای روزمره داشته باشید،بهبود تمرکز از طریق مراقبه به دلیل چند علت ممکن است:
-کاهش افکار و احساسات منفی: افکار و احساسات منفی میتوانند تمرکز را مختل کنند. تمرین به فرد کمک میکند که از این افکار و احساسات فاصله بگیرد و به جای آنها به تجربههای حال حاضر توجه کند.
-افزایش توجه به جزئیات: فرد توجه خود را به جزئیات تمرکز میدهد. این کار میتواند به تقویت مهارت تمرکز فرد کمک کند و او را در برابر اشیا و تجربههای اطراف خود بیشتر حساس کند.
-افزایش آگاهی: تمرین مراقبه به فرد کمک میکند تا به آگاهی بیشتری از تجربههای خود برسد. این آگاهی میتواند به افزایش توجه و تمرکز در زندگی روزمره کمک کند.
بهبود خواب:
به بهبود خواب کمک میکند. با تمرکز بر روی نفس، بهتر میتوانید به آرامش و خواب عمیق دست پیدا کنید.
بهبود روابط:
با تقویت ارتباط با خود، میتوانید روابط خود را با دیگران نیز بهبود بخشید. با بهبود وضعیت روحی خود، به دیگران با صمیمیت بیشتری نزدیک شوید.
بهبود سلامت روانی:
سلامت روانی شما را نیز بهبود میبخشد. با به دست آوردن آرامش درونی و کاهش استرس، میتوانید به طور کلی بهبودی در سلامت روانی خود حاصل کنید.
بهبود سلامت جسمی:
در برخی موارد، مراقبه میتواند به بهبود سلامت جسمی کمک کند. با کاهش استرس و افزایش آرامش، ممکن است برخی مشکلات جسمی مانند درد، فشار خون و سایر علائم بهبود یابند.
چه نوع مدیتیشنهایی برای افراد مبتدی توصیه میشود؟
برای افراد مبتدی، مدیتیشن های ساده و کوتاهی که به آرامش کمک میکنند و به راحتی انجام میشوند توصیه میشود. این مراقبهها شامل مراقبه تمرکز بر نفس، مراقبه تمرکز بر شیء و مراقبه تمرکز بر حس هستند.
در تمرکز بر نفس، فرد باید تمرکز خود را بر نفس خود متمرکز کند. فرد میتواند به دنبال حس و نسیمات نفس خود بگردد و تلاش کند تا ذهن خود را از تفکرات مختلف پاک کند.
در تمرکز بر شی فرد باید تمرکز خود را بر یک شیء خاصی متمرکز کند. این شیء میتواند یک شمع، یک بوته گیاه یا هر چیز دیگری باشد که فرد را به آرامش و تمرکز میبرد.
در تمرکز بر حس، فرد باید تمرکز خود را بر حس خاصی متمرکز کند، مثلاً حس لمس یا شنوایی. فرد میتواند تلاش کند تا به احساسات خود بپردازد و آنها را بدون قضاوت تجربه کند.
با انتخاب یک روش ساده مراقبه و تمرین مرتب، فرد میتواند مزایای خود را به دست آورد و به تدریج به روشهای پیشرفتهتر مراقبه مراجعه کند.
ارتباط یوگا و مراقبه چیست؟
یوگا و مراقبه هر دو، رسیدن به آرامش و تعادل روحی و جسمی میباشند. در واقع، یوگا به عنوان یک روش فیزیکی و مراقبه به عنوان یک روش روحانی برای رسیدن به تعادل درونی استفاده میشوند.در یوگا، تمرینات تنفسی و حرکات بدنی به شکل صحیح و با دقت انجام میشوند و آرامش و تعادل در بدن را بهبود میبخشد.از طرفی، در مراقبه، فرد به دنبال برقراری ارتباط با خود و دیگران است و با مدیتیشن و تمرینات مربوط به تمرکز، بهبود کیفیت زندگی و رسیدن به حالتی از آرامش و خودآگاهی دست مییابد.از طریق تمرینات یوگا و مراقبه، فرد میتواند به کنترل احساسات خود، بهبود کیفیت خواب، کاهش استرس و افزایش تمرکز و تماس با خودش بپردازد. همچنین، این تمرینات میتواند به بهبود عملکرد قلب و عروق، بهبود عملکرد سیستم ایمنی، کاهش درد عضلانی و بهبود عملکرد جنسی کمک کند.
چگونه می توان همزمان با تمرینات یوگا و مدیتیشن حال بهتری داشت؟
هدف تمام سبک های یوگا و مراقبه هر دو بهبود حالت جسمی و ذهنی میباشد، برای همزمان کردن این دو فعالیت و داشتن حالت بهتری از لحاظ جسمی و ذهنی، میتوانید به موارد زیر توجه کنید:
- برنامهریزی مناسب: از برنامهریزی مطمئن و منظم برای تمرینات یوگا و مراقبه استفاده کنید. بهتر است هر دو فعالیت را در یک زمان انجام دهید تا بتوانید با تمرینات یوگا بهتر به حالت مراقبه برسید.
- تمرین در محیط مناسب: انتخاب محیط مناسب برای تمرینات یوگا و مراقبه بسیار مهم است. انتخاب یک محیط آرام و ساکت، به شما کمک میکند تا بهتر به حالت مراقبه برسید و از تمرینات یوگا به طور کامل بهره ببرید.
- تمرین با حضور ذهن: این اصل بسیار مهم است که در هنگام انجام تمرینات یوگا و مراقبه، باید حضور ذهن خود را حفظ کنید. برای این کار، تمرینات یوگا خود را با تمرکز بر روی نفس و حرکت بدن انجام دهید. هنگامی که به حالت مراقبه میرسید، تمرکز خود را بر روی داخلی ترین و آرامترین نقطه خود بگذارید.
- تنفس عمیق: تنفس عمیق و آرامکننده در تمرینات یوگا و مراقبه بسیار مهم است. تنفس عمیق به شما کمک میکند تا بهتر به حالت مراقبه برسید و همچنین به دلیل افزایش جریان خون در بدن، به سلامتی بیشتری دست یابید